دهۀ اخیر ماه مبارک رمضان

الحمد لله الذی أراد بنا الیسر و وجعل رمضان شهر الصبر و واختار منه لیالي العشر و وفضلها بلیلة القدر وجعلها خیراً من الف شهر و وأشهد ان لا إله إلا الله وحده لا شریك له و بیده الأمر و ضاعف الأجر وغفر الوزر وأشهد أن سیدنا محمداَ عبده ورسوله الإمام البدر و رفیع القدر و ومحفوظ العمر كلما اغتنمت الفضائل وحوربت الرذائل وعلى آله وأصحابه ومن تبعهم بإحسان إلى يوم الدين. اما بعد: الله عزوجل می فرماید: ( إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ كِتَابَ اللَّهِ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ 29 ) [فاطر: 29]

«کسانی که کتاب الله را می خوانند و ونماز را برپای می دارند و واز چیزهایی که بدیشان داده ایم و پنهان وآشکار و بذل وبخشش می نمایند و آنان چشم امید به تجارتی دوخته اند که هرگز بی رونق نمی گردد واز میان نمی رود»

برادران وخواهران مومن! رمضان ماه خیر وبرکت وبهار عمر وفرصت مناسب برای کسب معنویات وجبران ما فات میباشد. مسلمانان صدر اسلام به ماه رمضان اهتمام ويژه اي مي دادند و از الله مي خواستند كه آنها را تا ماه رمضان زنده نگه دارد تا اينكه بتوانند اين ماه پر فيض را روزه بگيرند و وبا قدوم رمضان خوشحال مي شدند و روزهاي آن را روزه وشبهايش را با نماز شب وتلاوت قرآن زنده نگه مي داشتند و ودر اين ماه با انجام انواع طاعات نفس خود را تزكيه وپاك مي نمودند.

آنها مي دانستند كه ماه رمضان ماه كسالت وتنبلي وخواب نيست و چنانكه برخي چنين گمان مي كنند و بلكه بايد گفت ماه رمضان ماه عبادت و جهاد و وعمل است پس بايد اين ماه پر بركت را گرامي بداريم واين فرصت را غنيمت بشماريم واين ايام را با انواع عبادت وطاعات از ذكر وتلاوت سپري كنيم. پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم واصحاب کرام در ده روز آخر رمضان اعمالی را انجام می دادند که در روزهای پیشین آن بدین شیوه انجام نمی دادند و به گونه ای که خواننده سیره ی پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم به این نکته خواهد رسید که در این ده روز و ارتباط پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم با محیط کمتر شده وحلقه ی اتصال وخلوت با پروردگارش را بسیار مستحکم تر نموده است و چنانکه عائشه رضی الله عنها می فرماید: «كان رسول الله صلى الله عليه وسلم يجتهد في العشر الأواخر ما لا يجتهد في غيره» روايت مسلم «پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم در دهه ی آخر رمضان چنان اجتهاد وتلاش می نمود که در غیر آن آنگونه نبود.» بنابر اين ده روز اواخر رمضان و روز هاي سخت كوشى و عبادات زيادمی باشد. پیامبر صلى الله عليه وسلم در این ایام شب را بیدار مانده وبه نماز ودعا واستغفار می پرداختند و چنانکه در حدیث عائشه رضی الله عنها آمده است: «كان رسول الله صلى الله عليه وسلم إذا دخل العشر أحيا الليل وأيقظ أهله وجد وشد المئزر» متفق عليه «پیامبر صلي الله عليه وسلم هنگامی که وارد ده روز (آخر) می شد و شب را بیدار مانده واهلش را نیز بیدار نموده واز زنان دوری می نمود.»

هم چنین ایشان صلى الله عليه وسلم اهل خویش را بیدار نموده وبه خاطر غنیمت بودن این ایام واجر عظیم وفراوانش ایشان را به نماز واذکار ودعا و...تشویق می نمود و ایشان صلى الله عليه وسلم درِ خانه ی علی وفاطمه را زده وخطاب به ایشان می فرمود: «ألا تقومان فتصليان» متفق عليه «آیا بیدار نمی شوید تا نماز بگذارید.»

بر مسلمان واجب است که با تأسي از پيامبر (صلّي الله عليه وسلم) واصحاب وخلفاي راشدين وبه اميد اجر وپاداشي که به دنبال دارد بر نماز تراويح محافظت نمايد. پيامبر (صلّي الله عليه وسلم) فرموده است: «من قام رمضان إيماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه» (متفق عليه). «کسي که شبهاي ماه رمضان را از روي ايمان واخلاص به نماز بگذراند و گناهان گذشتهاش آمرزيده ميشوند».

نماز گذار بايد تا آخر نماز(و دعا) همراه امام بماند تا اينکه ثواب قيام يک شب برايش نوشته شود وده شب آخر رمضان را با نماز وخواندن قرآن وذکر ودعا واستغفار احيا نمايد تا هم از سنت پيامبر (صلّي الله عليه وسلم) وَسَلَّم پيروي کرده باشد وهم در طلب شب قدر بوده باشد. شب قدر از هزار ماه يعني هشتاد وسه سال وچهار ماه بهتر است و شب مبارکي است که الله با نازل کردن قرآن در اين شب آن را گرامي داشته است.

شبي است که فرشتگان وجبرئيل فرود ميآيند و شبي است که هر کس آن را از روي ايمان واخلاص به نماز بگذراند گناهان گذشتهاش همه آمرزيده ميشوند. وآن شب هم منحصردر ده شب آخر رمضان ميباشد.

لازم است مسلمان در همه شبهاي رمضان به نماز خواندن و توبه و ذکر و دعا و استغفار ودرخواست بهشت ورهايي از آتش جهنم مشغول باشد ودر راستاي اين اعمال سعي وتلاش نمايد به اميد اينکه الله از همه بپذيرد وتوبه ي همه ي ما را قبول نموده وما وپدر ومادر ما وهمه مسلمين را از آتش جهنم نجات دهد وبه بهشت داخل نمايد.

پيامبر (صلّي الله عليه وسلم) در ده شب آخر رمضان اعتکاف مينمودند ودر پی شب قدر مي شدند ويارانشان را تشويق مي نمودند تا اين شب گرامی را دریابند. ودر دهه آخر خانواده خويش را بيدار مي نمود و به اميد اينكه شب قدر را دريابند. پس اي كسي كه عمرت را بيهوده صرف مي نمايي و آنچه را كه در گذشته از دست داده اي در رمضان درياب زيرا كسي كه از اجر وپاداش آن محروم شد از تمام نيكي ها محروم گشته است. واين شب در دهه آخر ماه مبارك رمضان ودر شبهاي فرد مي باشد و

أم المؤمنين عائشه رضي الله عنها مي فرمايد: عرض كردم: اي رسول الله اگر شب قدر را دريافتم چه بگويم. پيامبر صلى الله عليه وسلم فرمود بگو: (اللهم انك عفوٌ تحب العفو فأعف عني) روايت احمد وترمذي والباني آنرا صحيح خوانده يعني: ( بار الها همانا كه تو بسيار بخشنده اي وبخشش را دوست داري پس مرا ببخش واز من در گذر) . هر کس که شب قدر را با ایمان واحتساب اجر و قیام نماید و مورد مغفرت الهی واقع شده وگناهان پیشینش بخشیده می شود و چنانکه پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم فرموده اند: «من قام لیلة القدر إیماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه». متفق عليه

« هركس از روی ایمان وبامید مزد وپاداش از الله ورضای او و شب قدر را بپای دارد وبیدار بماند وعبادت وذكر وتلاوت قرآن كند و الله گناهانگذشته او را می امرزد» الله عزوجل و سوره ای مخصوص را درباره ی آن نازل فرمود که تا روز قیامت قرائت وخوانده خواهد شد:

( إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ1 وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْر 2 لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ 3 تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ 4 سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ 5 ) [القدر:1 - 5]

«ما قرآن را در شب قدر فرو فرستاده ایم. توچه می دانی شب قدر کدام است شب قدر شبی است که از هزار ماه بهتر است. فرشتگان وجبریل در آن شب با اجازه پروردگارشان و پیاپی می آیند برای هر گونه کاری آن شب و شب سلامت ورحمت است تا طلوع صبح»

در این شب سالیانه و رزقها وزمان مرگ انسانها نوشته می شود: ( فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ 4 ) [الدخان: 4] «در این شب مبارك و هرگونه كار حكیمانهای بیان ومقرّر گشته است». اما شب قدر در کدامین شب رمضان خواهد بود؟ شب قدر در ده شب آخر رمضان است پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم می فرماید:

«تحروا ليلة القدر فی العشر الأواخر من رمضان». متفق عليه

«شب قدر را در ده شب آخر رمضان بجویید». احتمال وجود شب قدر در شبهای فرد بیشتر از شبهای زوج است و زیرا پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم می فرماید: «تحروا ليلة القدر فی الوتر من العشر الأواخر من رمضان». رواه البخاری

«شب قدر را در شبهای فرد و ده شب آخر رمضان بجویید». شب قدر به هفته ی آخر شبهای فرد نزدیکتر است: «التمسوها فی العشر الأواخر فإن ضعف أحدكم أو عجز فلا يغلبن على السبع البواقی». رواه مسلم «آن (شب قدر) را در ده شب آخر بجویید و اما اگر کسی از شما ضعف داشت ویا عاجز از قیام (در آن شبها) بود و هفته ی باقیمانده را بیدار مانده وعجز بر وی چیره نگردد». ونزدیکترین شب و شب بیست وهفتم می باشد و که جمهور علماء برآنند و ودلیلِ آن و حدیث ابی بن کعب است که می فرماید:

«والله إنی لأعلم أی ليلة هی الليلة التی أمرنا رسول الله بقيامها هی ليلة سبع وعشرين». روه مسلم

«به الله قسم و من می دانم که پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم ما را به قیام در چه شبی امر فرموده و آن شبِ بیست وهفتم است». وهمچنین پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم می فرماید: «لیلة القدر لیلة سبع وعشرین». رواه أحمد وأبو داود

«شب قدر و شب بیست وهفتم می باشد».

امام نووی وابن حجر وتعداد دیگری از علماء برآنند که شب قدر در همه ی سالها در شب مشخصی نیست و بلکه هر سال نسبت به حکمت الهی جا به جا می گردد و وپیامبر صلى الله عليه وآله وسلم در این مورد می فرماید: «التمسوها فی تاسعة تبقى فی سابعة تبقى فی خامسة تبقى». رواه البخاری

«شب قدر را در نه شب باقی مانده (آخر) ودر هفت شب آخر ودر پنج روز آخر بجویید».

بارك الله لي ولكم في القرآن العظيم ونفعني وإياكم بما فيه من الآيات والذكر الحكيم. أقول قولي هذا وأستغفر الله لي ولكم ولسائر المسلمين انه هو الغفور الرحيم.

الحمد لله حمدا يليق بجلال وجهه وعظيم سلطانه و وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له و وأشهد أن محمدا عبد الله ورسوله و صلوات الله سلامه عليه وعلى آله وأصحابه ومن سار على نهجه إلى يوم الدين وبعد:

اي بندگان الله! یکی از حکمتهای مخفی ماندن این شب بر بندگان این است که بیشتر به ذکر الله تعالی ونماز وسایر عبادات مشغول گردند. اما علامات شب قدر و پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم برخی از علامات را برای شب قدر برشمرد که بوسیله ی آن نشانه ها می توان شب قدر را از سایر شبها تشخیص داد؛ شب قدر شبی آرام بوده ونه بسیار گرم ونه بسیار سرد می باشد: «لیلة القدر طلقة لا حارة ولا باردة تصبح الشمس یومها حمراء ضعیفة». رواه ابن خزیمة «شب قدر معتدل بوده ونه گرم ونه سرد می باشد و وخورشید در صبح آن شب و قرمز وضعیف است. (کم رنگ است)». همچنان شبی نورانی است که در آن و آرامش بر اهل ایمان حاکم بوده ومؤمنان انشراح صدر یافته ودر آن شب خبری از بادهای خشن ووزین نبوده وشهاب سنگی نیز دیده نمی شود: «ليلة القدر ليلة بلجة لا حارة ولا باردة لا یرمى فیها بنجم». رواه أحمد «شب قدر شبی نورانی بوده ونه گرم ونه سرد می باشد و وشهاب سنگی نیز در آن پرتاب نمی شود». وصبحِ آن شب و خورشید مانند روزهای دیگر شعاع ندارد: «صبیحة لیلة القدر تطلع الشمس لا شعاع لها كأنها حلت حتى ترتفع». رواه مسلم «صبح شب قدر و خورشید در حالی طلوع می کند که شعاعی ندارد مانند اینکه فرود آمده باشد و تا زمانیکه بلند می شود».

از جمله اموری که پيامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در رمضان برآن موظبت داشتند ده روز آخر را به اعتکاف مي نشستند و به گونه اي که در مسجد معتکف گشته وخود را مشغول به انجام عبادات مي نمودند و همچنانکه عائشه رضي الله عنها مي فرمايد: «كان النبي صلى الله عليه وسلم يعتكف في كل رمضان عشرة أيام فلما كان العام الذي قبض فيه اعتكف عشرين يوماً» رواه بخاري. «پيامبر صلی الله علیه وآله وسلم در تمامي رمضان ها ده روز به اعتکاف مي نشست اما در سال وفاتش بيست روز را به اعتکاف نشست.» الله متعال اعتکاف را جزء مستحبي از دین قرار داد و تا انسان در آن ايام خود را فارغ نموده وبيشتر به ذکر پروردگارش مشغول گشته ونفس خويش را تزکيه نمايد. این ده شب اخیر از بهترین فرصت ها جهت پیشی گرفتن ورقابت در خیرات كردن می باشد تا در آن اهل تقوي باهم رقابت كرده و از یکدیگر پیشی گیرند زیرا فضائل وپاداش های اعمال در این ده روز اخیر بیش از سایر ایام می باشد. ( وَفِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ 26 ) [المطففين: 26]«مسابقه دهندگان بايد براي به دست آوردن اين ها با همديگر مسابقه بدهند وبر يكديگر پيشي بگيرند»

مستحب است كه اعتكاف كننده عبادتهای سنت را فراوان و انجام دهد وخود را با نمازهای سنت وتلاوت قرآن وتسبیح وتحمید وتهلیل وتكبیرو استغفار ودرود وسلام بر پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم ودعا خواندن ومناجات وامثال آن از كارهايی كه انسان را به الله نزدیك میكند وپیوند او را با آفریدگارش برقرار میسازد و سرگرمكند ومشغول دارد ودرس خواندن علم ودورهكردن كتابهای تفسیر وحدیث وخواندن سرگذشت انبیاء وصالحین وخواندن ومطالعهكتابهای دیگر دینی نیز از جمله این كارهای خیر بحساب میآید. مستحب است كه اعتكاف كننده با اقتداء به پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم و در صحن مسجد برای خویش خیمهای برپا دارد. مكروه استكه خود را بهكارهای بیهوده وسخنان یاوه مشغول دارد . برای اعتكافكننده مباح است برای خداحافظي خانوادهاش از محل اعتكاف بیرون آید. اعتكافكننده میتواند و موی خود را شانهكند وسر خود را بتراشد وناخن را بگیرد وتن خویش را از ژولیدگی وچرك وكثافت پاك سازد ونظافتكند و ولباس پاكیزه ونیكويی بپوشد وخویشتن را خوشبوكند. وبرای نیازیكه پیش میآید بيرون برود.

حضرت عایشه رضي الله عنها می فرماید: «هر وقت پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم به اعتكاف مینشست و سرخویش را به من نزدیك میكرد ومن آن را شانه میكردم واو داخل خانه نمیآمد مگر برای نیازهای معمولی انسانی«. به روایت بخاری ومسلم . همچنان رفتن برای غسل جنابت وپاكیزگی بدن وجامه و از چرك نیز همین حكم را دارد.

اعتكافكننده حق داردكه در نماز جمعه وعیادت بیمار وتشییع جنازه شركتكند واین مطلب ازعلی بن ابیطالب نیز روایت شده است ورای سعید بن جبیرو حسن بصری وابراهیم نخعی نیز چنین است اما بیرون رفتن از مسجد به عمد وبدون نیاز اگرچه اندك هم باشد اعتكاف را باطل ميكند. زیرا در این حال به عمد یكی از اركان آن را كه مكث وتوقف درمسجد است ازبین برده است.

از بین رفتن عقل با دیوانگی یا مستی و حیض ونفاس (زچگی) اعتكاف را باطل ميكند زیرا هوشیاری وتمییز وپاك بودن ازآلودگی حیض ونفاس از شروط اعتكاف میباشند. همخوابگی وجماع با همسر از باطل كننده هاي اعتكاف است چون الله فرموده است: ( وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا تَقْرَبُوهَا ) [البقرة: 187] «در حالیكه در مساجد اعتكاف كردهاید و به زنان نزدیك نشوید (همخوابی نكنید) اینها حدود الله است و بدانها نزدیك نشوید از آنها تجاوز نكنید» دست زدن به زن بدون شهوت اشكالی ندارد. زیرا ام المومنين عايشه رضي الله عنها موي پیامبر صلى الله عليه وآله وسلم را در حال اعتكاف شانهكرده است.

پس برادر وخواهر مسلمان! در هر عمل خود بايد مخلص باشيد وهدف تان جلب رضاى الله تعالى باشد چون عمل بى اخلاص مورد پذيرش پروردگار قرار نمى گيرد. از هرگناه کوچک وبزرگ توبه نماييد واستغفار بجوييد زيرا توبه و همه گناهان را محو مى نمايد. همواره نماز خود را با جماعت ادا نماييد ودراين مورد سستی نکنید. هر روزبه تلاوت قرآن كريم بپردازيد و چون طبق فرموده رسول الله صلى الله عليه وسلم در برابرهر حرف آن براى انسان ده اجر داده مى شود وقرآن در قيامت سفارشگر براى ما قرار مى گيرد. اگر توان داشتيد در رمضان عمره بجا آوريد و زيرا عمره در رمضان به پيمانه يك حج با پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم اجر وپاداش دارد.

دست تان به دعا بلند باشد ودر دعاى خود پدر ومادر وخويشاوندان ودوستان وديگر مسلمانان وجهان اسلام را فراموش نكنيد. در اخر و براى ثروتمندان وصاحبان فروشگاه هاى تجارى عرض مي نماييم كه معاملات دنیوی تان شما را از نماز و روزه و تراويح وتلاوت قرآن وانفاق در راه الله به غفلت نيندازد وتجارت آخرتتان را فداى تجارت دنيا نسازيد ودر معاملات خود از فريب ودروغ استفاده نكنيد .

مردم باید اجناس را با بهانه گیری وتزوير كم نسازید.

عباد الله! صلوا وسلموا على من أمرتم بالصلاة والسلام عليه في قوله سبحانه:

) إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا 56 ) [الأحزاب: 56]

اللهم صلِّ وسلِّم على عبدك ورسولك محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين و والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين.اللهم ارضَ عن الصحابة الأخيار و وآل البيت الأبرار و اللهم إنا نشهدك حب نبيك و وأهل بيت نبيك و وأصحاب نبيك و ومن سار على نهج نبيك صلى الله عليه وآله وسلم.اللهم وفقنا لِمَا تحب وترضى و اللهم انصر الإسلام والمسلمين و ودمر أعداءك أعداء الدين. اللهم اغفر لنا ولآبائنا وأمهاتنا وجميع المسلمين الأحياء منهم والميتين و برحمتك يا أرحم الراحمين و اللهم آتِ نفوسنا تقوها وزكها أنت خير من زكاها و أنت وليها ومولاها و ربنا آتنا في الدنيا حسنة وفي الآخرة حسنة وقنا عذاب النار.عباد الله! إن الله يأمر بالعدل والإحسان وإيتاء ذي القربى و وينهى عن الفحشاء والمنكر والبغي و يعظكم لعلكم تذكرون.