رحمت صفتي از صفات الله

الحمد لله منزل الكتاب و هدى وذكرى لأولي الألباب و والصلاة والسلام على نبينا محمد المفضل على البشر بجوامع الخطاب و وعلى آله المطهرين والأصحاب.

وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له و وأشهد أن محمداً عبده ورسوله شهادة تنجي صاحبها يوم الحساب.

امابعد:

( يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا 1 ) [النساء: 1]

برادران گرامی و الرحمن والرحيم دو اسم از اسماء الله الحسنی می باشند که مشتق از واژه ی رحمت هستند و در قالب مبالغه ذکر شده اند. وشدت مبالغه در الرحمن بیشتر می باشد زیرا الرحمن یعنی دارنده ی رحمت شامل وفراگیر بر همه مخلوقات در دنیا وآخرت ومومنین در آخرت و اما الرحیم یعنی دارنده رحمت بر مؤمنین در روز قیامت واین دیدگاه اکثر دانشمندان اسلامی می باشد.

ما در آثار رحمت بی شمار پروردگار سیر می نماییم الله متعال می فرماید:

( مَا يَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلَا مُمْسِكَ لَهَا وَمَا يُمْسِكْ فَلَا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ 2 ) [فاطر: 2]

«الله ( درِ خزائن ) هر رحمتي را براي مردم بگشايد و كسي نميتواند ( آن را ببندد و) از آن جلوگيري نمايد و والله هر چيزي را كه باز دارد واز آن جلوگيري كند و كسي جز او نميتواند آن را رها وروان سازد و واو توانا وبا حکمت است »

نمازگزاران گرامی و ممكن است اين سوال پیش آید که چرا به ما دستور داده شده تا خود را به این صفت ( صفت رحمت ) بیاراییم؟ اسباب فراوانی وجود دارد که بنده با توجه به وقت خطبه برخی از آنها را ذکر می نمایم:

اولا: الله ما را بدان امر نموده است پس پیروی از آن برای ما واجب می باشد و همانگونه که رسول الله _صلى الله عليه وآله وسلم _ بر بالای منبر فرمودند:

ارحموا ترحموا و واغفروا يغفرالله لكم و ويل لأقماع القول و ويل للمصرين الذين يصرون على مافعلوا وهم يعلمون.

«نبست به دیگران رحمت روا دارید واز آنها در گذرید الله از شما در می گذرد و وای بر کسانی که سخن نادرست می گویند ووای بر کسانی که بر ارتکاب گناهان اصرار می ورزند در حالی که خود می دانند.»

دوم: اگر ما خود را به این صفت آراستیم و الله متعال کسانی را در دنیا مسخر می نمایند تا نسبت به ما رحمت روا دارند وخود نیز ما را در دنیا وآخرت مورد رحمت خویش قرار می دهد و از عبدالله بن عمرو بن العاص رضی الله عنهما روایت شده است که رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند: «الراحمون يرحمهم الرحمن ارحموا من في الأرض يرحمكم من في السماء» به روايت ترمذي(1924) واحمد(6494)

«رحم کنندگان را و الله در دنیا وآخرت رحم می کند و نسبت به کسانی که در زمین هستند رحمت روا دارید تا کسی که در آسمان است شما را مورد رحمت خویش قرار دهد.»

و جریر رضی الله عنه از رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم روایت می کند که ایشان فرمودند: "کسی که نسبت به مردم رحمت روا نمی دارد و الله نسبت به او رحمت روا نمی دارد". به روايت طبراني(3339)

سوم: الله متعال انسان را به بهترین شکل آفریده است واو را نسبت به بسیاری از مخلوقات خویش برتری داده است. الله متعال می فرماید: ( لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ 4 ) [التين: 4]

«‏ما انسان را ( از نظر جسم وروح ) در بهترين شكل وزيباترين سيما آفريدهايم .‏» واو تعالی تمامی نیازهای ما را در این دنیا فراهم نموده ودیگر مخلوقات را نیز برای خدمت به ما گماشته است وما را به خود وانگذاشته بلکه رزق وروزی ورفاه وآسایش دنیوی ما را نیز برای ما مهیا نموده است.

الله سبحانه وتعالى در این باره می فرمایند: ( هُوَ الَّذِي خَلَقَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَمَوَاتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ 29 ) [البقرة: 29]

«‏الله آن ذاتي است كه همه موجودات وپديدههای روی زمين را براي شما آفريد»

ابر وباد ومه وخورشید وفلک درکارند و تا تو نانی به کف آری وبه غفلت نخوری

همه از بهر تو سرگشته وفرمانبردار و شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری

ای مسلمانان از رحمت الله متعال به انسانها این است که پیامبرانی را به سوی آنها فرستاده است تا آنها را به بهشت بشارت داده واز دوزخ بترسانند و وبندگان را با پروردگارشان آشنا سازند وآنها را به سوی عبادت خالص پروردگار دعوت نمایند و آنها را به سوی حق رهنمون ساخته واز راه های باطل وگمراهی برحذر دارند.

ﭧ ﭨ ( لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ 25 ) [الحديد: 25]

«‏ما پيغمبران خود را همراه با دلائل متقن ومعجزات روشن ( به ميان مردم ) فرستاديم و وبا آنان كتابهاي ( آسماني وقوانين ) وموازين ( شناسائي حق وعدالت ) نازل نمودهايم تا مردمان ( برابر آن در ميان خود ) دادگرانه رفتار كنند. وآهن را پديدار كردهايم كه داراي نيروی زياد وسودهاي فراواني براي مردمان است . هدف ( از ارسال انبياء ونزول كتب آسماني وهمچنين آفرينش وسائلي چون آهن ) اين است كه الله متعال بداند چه كساني او را وفرستادگانش را به گونه ي نهان وپنهان ( از ديدگان مردمان ) ياری ميكنند . الله نيرومند وچيره است».

و نیز می فرماید: ( رُسُلًا مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا 165 )[النساء: 165]

«‏ما پيغمبران را فرستاديم تا ( مؤمنان را به ثواب ) مژدهرسان و و( كافران را به عقاب ) بيمدهنده باشند و وبعد از آمدن پيغمبران حجّت ودليلي بر عليه الله برای مردمان باقي نماند ( ونگويند كه اگر پيغمبری به سوی ما ميفرستادي و ايمان ميآورديم وراه طاعت وعبادت در پيش ميگرفتيم . والله چیره وباعزت وحكيم است (وكارهايش از روی قدرت وحكمت انجام ميدهد)»

برادران گرامی یکی دیگر از مظاهر رحمت پروردگار این است که سرور اولین وآخرین وپیشوای متقین حضرت محمد بن عبدالله صلى الله عليه وآله وسلم را به سوی ما فرستاده است و رسالتش رحمتی است برای جهانیان وکتابی که بر او نازل شده هراسنده است برایشان و الله متعال در قرآنش می فرماید: ( تَبَارَكَ الَّذِي نَزَّلَ الْفُرْقَانَ عَلَى عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعَالَمِينَ نَذِيرًا1 ) [الفرقان: 1]

«‏والا مقام وبزرگوار كسی است كه فرقان و ( يعني جدا كننده حق از باطل ) را بر بنده خود (محمّد) نازل كرده است و تا اين كه جهانيان را (بدان) بيم دهد».

ودر صحیح مسلم از ابوموسی اشعری رضی الله عنه روایت شده است که رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم فرمودند: «وَالَّذِي نَفْسُ مُحَمَّدٍ بِيَدِهِ لَا يَسْمَعُ بِي أَحَدٌ مِنْ هَذِهِ الْأَمَّةِ يَهُودِيٌّ وَلَا نَصْرَانِيٌّ ثُمَّ يَمُوتُ وَلَمْ يُؤْمِنْ بِالَّذِي أُرْسِلْتُ بِهِ إِلَّا كَانَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ»‏ مسلم (240)

« قسم به کسی که جان محمد در دست اوست هیچ کس از این امت یهودی یا نصرانی نیست که خبر برگزیده شدنم به او برسد سپس به رسالت من ایمان نیاورد مگر اینکه اهل جهنم خواهد بود ».

و از جمله رحمت پروردگار و شریعتی به آنها عنايت نموده است که در بنیان ونظم وارزشها واخلاقیاتش دارای کمال می باشد و شریعتی که در هر زمان ومکان وبرای هر نسلی کارآیی دارد و الله متعال می فرماید:

( الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ) [المائدة: 3]

«امروز دين شما را برايتان كامل كردم ونعمت خود را بر شما تكميل نمودم وراضی شدم تا اسلام دین شما باشد» .

مومنان نمازگزار و الله متعال به وسیله ی این شریعت غل وزنجیری که پیشینیان بدان مبتلا بودند را از ما زدود و الله متعال در وصف پیامبرش چنین می فرماید: الَّذِينَ ( يَتَّبِعُونَ الرَّسُولَ النَّبِيَّ الْأُمِّيَّ الَّذِي يَجِدُونَهُ مَكْتُوبًا عِنْدَهُمْ فِي التَّوْرَاةِ وَالْإِنْجِيلِ يَأْمُرُهُمْ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَاهُمْ عَنِ الْمُنْكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ الطَّيِّبَاتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيْهِمُ الْخَبَائِثَ وَيَضَعُ عَنْهُمْ إِصْرَهُمْ وَالْأَغْلَالَ الَّتِي كَانَتْ عَلَيْهِمْ فَالَّذِينَ آَمَنُوا بِهِ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَاتَّبَعُوا النُّورَ الَّذِي أُنْزِلَ مَعَهُ أُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ 157 ) [الأعراف: 157]

« غل وزنجيری ( احكام طاقتفرسايی همچون قطع مكان نجاست به منظور طهارت و وخودكشي به عنوان توبه ) را که بر آنها بود از ( دست وپا وگردن ) ايشان به در ميآورد». واساس این شریعت بر آسانگیری بنا شده است.

ﭧ ﭨ ( شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآَنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ 185 ) [البقرة: 185]

« الله آسانی را برای شما می خواهد وخواهان زحمت وسختی شما نیست»

و رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم می فرمایند: «يسروا ولا تعسروا و وبشروا ولا تنفروا.»بخاری(69)

«آسان بگیرید وسختگیر نباشید و ومردم را بشارت دهید وآنها را متنفر نسازید».

و اخبار وداستنهایی که از رحمت رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم نقل شده است همه از آن خبر دارند و دور ونزدیک و دوست ودشمن بر آن گواهی داده اند و وچرا اینگونه نباشد ؟! مگر نه این است که ( لَقَدْ جَاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزِيزٌ عَلَيْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِيصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنِينَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ 128 ) [التوبة: 128]

‏«بيگمان پيغمبرى از خود شما برايتان آمده است . هرگونه درد ورنج وبلا ومصيبتي كه به شما برسد و بر او سخت وگران ميآيد . بسيار خير خواه شما است و ونسبت به مؤمنان دارای لطف فراوان وبسيار مهربان است»

از الله متعال خواهانیم که به ما توفیق عبادت صحیح عطا نماید وما را در مسیر قدردانی وسپاسگذاری از نعمات ورحمات بیکرانش به کار گیرد.

أقول قولي هذا و وأستغفر الله لي ولكم و فاستغفروه إنه هو الغفور الرحيم.

الحمدلله والصلاة والسلام على رسول الله وعلى آله وصحبه ومن والاه و أما بعد :

مسلمانان نمازگزار و از نمونه های رحمت رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم می توان به موارد زیر اشاره نمود:

اولاً – با دشمنان:

آنگاه که رسول الله صلى الله عليه وسلم اهل طائف را به سوی اسلام دعوت نمود و آنها نه تنها دعوتش را نپذیرفتند بلکه نادانان را تحریک نموده تا به سوی ایشان سنگ پرت کنند ورسول الله صلى الله عليه وآله وسلم در حالی که خون از پای مبارکشان جاری بود در گوشه ای نشست و آنگاه الله متعال ملائكه کوهها را به سوی ایشان فرستاد تا سلام الله متعال را به وی برساند وبگوید: اگر بخواهی این دو کوه را از جا کنده وبر آنها می کوبم اما رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم فرمود: امیدوارم از نسل اینها کسانی بیایند که الله متعال را به یگانگی بپرستند.

دوماً– با ناآگاهان به امور شرعی:

بادیه نشینی وارد مسجد شد ودر گوشه ای شروع به ادرار نمودن كرد و یاران رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم از جای خویش برخواستند تا با او برخورد كنند و اما رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم آنها را منع نمود تا اینکه آن مرد ادرارش را تمام کند و سپس دستور داد ظرف آبی بر آن بريزيد وخطاب به یارانش فرمودند: همانا شما آسانگیر مبعوث شده اید نه سختگیر و پس آسان بگیرید وسختگیر نباشید ودیگران را بشارت دهید ومتنفر نسازید.) سپس خطاب به آن بادیه نشین فرمود: این مساجد برای برپا داشتن نماز ویاد الله بنا شده است) پس از آنکه به خوبی آداب را به او آموخت و آن بادیه نشین همواره می گفت: پدر ومادرم فدای رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم باد و با من با تندی برخورد نکرد ومرا توبیخ نفرمود.)مصنف عبدالرزاق(1659)

سوماً- با بادیه نشینانی که مراحل تربیتی را در اسلام به پایان نرسانده بودند: یکی از بادیه نشینان بر رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم وارد می شود و ردای آنحضرت را مي گیرد ومی کشد تا جاييكه گردن رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم قرمز شد و اما رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم درحالیکه تبسم بر لب داشت به او می نگريست.

گذشتگان نیک ما و شاگردان مدرسه نبوت نیز در رحمت وعطوفت الگو واسوه هستند. در زمان خلافت ابوبکر صدیق رضي الله عنه پیرزنی نابینا در گوشه ای از مدینه زندگی می کرد و عمر بن الخطاب رضی الله عنه تصمیم گرفت به وی خدمت نماید وآب وغذا به خانه اش ببرد ومنزلش را تمیز کند و اما هروقت می رفت متوجه می شد كه کسی قبلا آمده وخانه را تمیز نموده ونیز آب وغذا آورده است و لهذا تصمیم گرفت تا کمین کند ودریابد چه کسی به این پیرزن خدمت می نماید و شبی از شبها که کمین کرده بود متوجه شد ابوبکر صدیق رضی الله عنه در حالیکه آب و غذا به همراه داشت وارد خانه شد و دریافت که ابوبکر صدیق رضی الله عنه هر روز به خانه ی این پیرزن می آمده وبه وی خدمت می کرده است و آن هم در زمانی که خود و خلیفه ی مسلمین بود.

و از فراگیر بودن رحمت در شریعت ما این است که ما را به رحمت ومهربانی حتی نسبت به حیوانات امر می نماید وبه همين سبب در دین مبین اسلام بدرفتاری با حیوانات از جمله و حبس حیوانات و دواندن بیهوده چهار پایان و هدف قرار دادن حیوانات در تیر اندازی و وکشتن حیوانات بدون هدف وبه قصد سرگرمی حرام و ناشايسته می باشد.

اما برادران عزیز چگونه می توان به درجه ی رحمت دست یافت؟

بایستی دانست چگونه صفت رحمت را در زندگی خویش عملی کرد و شخصی به نزد رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم آمد واز سخت دلی خود شکايت کرد و رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم خطاب به ایشان فرمودند: «دست نوازش بر سر یتیمان بکش و و به بیچارگان ودرماندگان غذا بده» مسنداحمد(9018)

پس قضیه ی پاداش را در ذهن خود تصور کن واندكی به این حدیث رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم بیاندیش :

کسی که در دنيا مشكلى از مشكلات برادرش را حل کند و الله در آخرت مشكلى از مشكلاتش را از او می زداید.

هیچ جوانی پیدا نمی شود که پیرمرد کهنسالی را گرامی بدارد مگر اینکه وقتی خود به سن کهنسالی رسید الله متعال کسی را مسخر می کند که او را گرامی بدارد و رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم می فرماید: با پدرانتان نیکی کنید تا فرزندانتان نسبت به شما نیکی کنند.

از مهمترین پیامدهای این صفت جلب رحمت ومودت والفت بین انسانها می باشد: رسول الله صلى الله عليه وآله وسلم می فرماید:

(مثل المؤمنين في توادهم وتعاطفهم وتراحمهم مثل الجسد إذا اشتكى منه شيء تداعى له سائر الجسد بالسهر والحمى).رواه البخاري(6011) ومسلم(2586)

«مؤمنان در محبت ورحمت وعطوفت نسبت به یکدیگر مانند جسدی می مانند که اگر عضوی از آن به درد آمد تمام اعضایش در تب وشب بیداری با آن همراه می شوند.»

بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش زیک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار و دگر عضوها را نماند قرار

تو کز محنت دیگران بی غمی و نشاید که نامت نهند آدمی

اعوذ بالله من الشيطان الرجيم و « وما ارسلناك الا رحمة للعلمين»

اللهم فصلِّ وسلِّم على عبدك ورسولك محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين و والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين.

اللهم ارضَ عن الصحابة الأخيار و وآل البيت الأبرار و اللهم إنا نشهدك حب نبيك و وأهل بيت نبيك و وأصحاب نبيك و ومن سار على نهج نبيك صلى الله عليه وآله وسلم.

اللهم وفقنا لِمَا تحب وترضى و اللهم انصر الإسلام والمسلمين و ودمر أعداءك أعداء الدين.

اللهم اغفر لنا ولآبائنا وأمهاتنا وجميع المسلمين الأحياء منهم والميتين و برحمتك يا أرحم الراحمين و اللهم آتِ نفوسنا تقوها وزكها أنت خير من زكاها و أنت وليها ومولاها و ربنا آتنا في الدنيا حسنة وفي الآخرة حسنة وقنا عذاب النار.

عباد الله! إن الله يأمر بالعدل والإحسان وإيتاء ذي القربى و وينهى عن الفحشاء والمنكر والبغي و يعظكم لعلكم تذكرون.