موازين وضوابط معامله با مردم

الحمد لله الذي بعث نبيه محمداً صلى الله عليه وآله وسلم في خيرِ القرون و فهم خيرُ الناس للحقِّ قبولاً و واختار له من الصحابة أقواهم تمسكاً به وأصدقهم دخولاً و واصطفى له من القرابة أكملَ الناس عقولاً و فكانوا أقومهم ديناً وأغزرهم علماً و وأشجعهم قلوباً و وأحسنهم فهماً و جاهدوا في الله حق جهاده و فأقام بهم الدين و وفضلهم على جميع العالمين من أتباع الأنبياء والمرسلين.

وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له إله الأولين والآخرين و وأشهد أن محمداً عبده ورسوله خاتم النبيين و صلى الله عليه وعلى آله الطيبين و وصحابته العدول الراشدين و وسلم تسليماً كثيراً إلى يوم الدين

( يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا 1 ) [النساء: 1]

( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ 102 ) [آل عمران: 102]

( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا70 يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا 71 ) [الأحزاب:70 - 71]

أما بعد:

برادران وخواهران عزيز: مسلمان نسبت به حقوق ووظايف برادر مسلمانش ايمان دارد و خود را پاى بند وملزم به احترام واداى حقوق برادر مسلمان مى‏داند. مسلمان بر اين باور است كه اداى حقوق واحترام برادر مسلمان عبادت ونزديكى به الله است و زيرا اين حقوق وآداب را الله متعال واجب كرده است و بناباين بايد بخاطر دستور الله آنها را رعايت نمود.

اين آداب وحقوق بشرح زير هستند:

موقع ملاقات با برادر مسلمان قبل از هر چيز به او سلام كند وبگويد: «السلام عليكم و رحمة الله» وباوى مصافحه كند. جواب سلام چنين داده شود. «السلام عليكم و رحمة الله و بركاته» زيرا الله مى‏فرمايد: ( وَإِذَا حُيِّيتُمْ بِتَحِيَّةٍ فَحَيُّوا بِأَحْسَنَ مِنْهَا ) [النساء: 86]

«هرگاه به شما سلام گفته شد و در جواب آن كلماتى بهتر گفته شود يا بهمان اندازه اكتفا شود».

وقتى برادر مسلمانى عطسه مى‏زند «اَلْحَمْدُ لِلَّهِ» مى‏گويد و در جواب عطسه او «يَرْحَمُكَ اللّهُ» «الله بر تو رحم كند» و گفته شود وعطسه كننده و در جواب او بگويد: «يَهْدِيْكُمُ اللّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ» «الله هدايت‏تان كند وحال تان را بهبود سازد». زيرا رسول اكرم صلي الله وعليه وسلم فرمود: «هرگاه كسى از شما عطسه زند و شنونده برايش و «يَرْحَمُكَ اللَّهُ» گويد و ووقتى شنونده «يَرْحَمُكَ اللَّهُ» گفت و عطسه زننده در جواب او «يَهْدِيْكُمُ اللّهُ وَيُصْلِحُ بَالَكُمْ» گويد. (بخارى).

وقتى مسلمانى مريض شود و برادر مسلمان ديگر بايد در حق او دعاى صحت نموده وعيادتش كند و زيرا در حديث آمده است:

“ حَقُّ المُسْلِمِ على المُسْلِمِ خَمْسٌ : رَدُّ السَّلامِ و وَعِيادَةُ المَرِيض و وَاتِّباعُ الجَنائِز و وإجابَةُ الدَّعْوَةِ و وَتَشْمِيتُ العاطِس “(متفق عليه).

«هر مسلمان بر مسلمان ديگرى پنج حق دارد: 1- جواب دادن سلام و 2- عيادت بيمار و 3- تشيع جنازه و 4- پذيرفتن دعوت و 5- جواب گفتن به عطسه.

هرگاه برادر مسلمان با برادر مسلمانش در مورد مسئله‏اى مشورت كند وجوياى خير وصلاح شود و لازم است كه راه خير وصلاح به او گفته شود وديدگاه‏هاى مفيد برايش ارائه گردد و يعنى آنچه را شخص مورد مشورت براى خود مفيد مى‏داند و همان را به كسى كه جوياى مشورت است و ارائه دهد. زيرا رسول اكرم صلي الله و عليه وسلم فرمودند: هرگاه برادر مسلمان از شما جوياى خير ومشورت شود و آنچه را كه خير وصلاح مى‏دانيد و باو ارائه دهيد. ودر حديثى ديگر از رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم روایت شده:

«الدِّينُ النَّصِيحَةُ» قُلْنَا: لِمَنْ؟ قَالَ: «لِلَّهِ وَلِكِتَابِهِ وَلِرَسُولِهِ وَلِأَئِمَّةِ الْمُسْلِمِينَ وَعَامَّتِهِمْ» (بخارى)

«دين‏ يعنى خيرخواهى از ايشان سوال شد و خير خواهى براى چه كسانى؟ فرمود: براى الله و براى كتاب او ورسولش و وبراى ائمه مسلمانان وتوده مردم».

هر آنچه را كه مسلمان براى خود مى‏پسندد و براى مسلمان ديگر نيز بپسندد وهر آنچه را كه براى خود دوست ندارد و براى مسلمان ديگر نيز دوست نداشته باشد.

(هر بد كه بخود نمى‏پسندى و با كسى مكن اى برادر من (سعدى)

زيرا رسول اكرم صلي الله و عليه وسلم فرمود: «لَا يُؤْمِنُ أَحَدُكُمْ حَتَّى يُحِبَّ لِأَخِيهِ مَا يُحِبُّ لِنَفْسِهِ وَيَكْرَهُ لَهُ مَا يَكْرَهُ لِنَفْسِهِ» «مؤمن بودن به طور كامل وبمعنى واقعى كلمه منوط به اين‏ است كه آنچه را كه براى خودتان مى‏پسنديد براى ديگران پسند كنيد و آنچه را كه براى خودتان دوست نمی داریدو براى ديگران دوست نداشته باشيد ». (متفق عليه). در حديثى ديگر آمده است: مسلمانان در محبت ودوستى و عطوفت ومهربانى و با همديگر مانند جسد واحد هستند و هرگاه يك عضو از بدن دچار ناراحتى شود و ساير اعضاء آن احساس ناراحتى نموده ودچار تب مى‏شوند. وفرمود: «مؤمن بمنزله ساختمان است كه هر بخش آن موجب تقويت بخش ديگر آن است».

بر مسلمان واجب است كه مسلمان ديگر را در موقع نياز وضرورت كمك كند واو را بى ‏يار ومددكار نگذارد. زيرا در حديث آمده است:

«انْصُرْ أَخَاكَ ظَالِمًا أَوْ مَظْلُومًا» فَقَالَ رَجُلٌ: يَا رَسُولَ اللَّهِ و أَنْصُرُهُ إِذَا كَانَ مَظْلُومًا و أَفَرَأَيْتَ إِذَا كَانَ ظَالِمًا كَيْفَ أَنْصُرُهُ؟ قَالَ: «تَحْجُزُهُ و أَوْ تَمْنَعُهُ و مِنَ الظُّلْمِ فَإِنَّ ذَلِكَ نَصْرُهُ»(متفق عليه).

«برادرت را يارى كن خواه ستمكار باشد يا ستمديده» از رسول اكرم صلي الله و عليه وسلم اگر مظلوم بود او را یاری کنیم اما چگونه او را كمك كنيم در حالیکه ظالم است؟ فرمودند: دست او را بگير واز ادامه ظلم وستم اورا منع كن».

وفرمودند: «هر مسلمان كه مسلمان ديگر را كه حرمت وآبرويش در خطر باشد و كمك كند و الله در مواردى كه او نياز به كمك داشته باشد و او را كمك ويارى مى‏كند». (احمد).

و فرمود: «هر كس از حيثيت وآبروى مسلمان دفاع كند و الله روز قيامت آتش دوزخ را از وى دور خواهد كرد». (احمد).

مسلمان نبايد مسلمان ديگرى را اذيت وآزار برساند از تعرض به مال وحيثيت وآبروى مسلمان جدا خوددارى شود و زيرا در حديث آمده است: «كُلُّ الْمُسْلِمِ عَلى الْمُسلِمِ حَرامٌ و دَمُهُ وَمَالُهُ وَعِرْضُهُ» «همه چيز مسلمان بر مسلمان ديگر حرام ومحترم است و خونش و مالش وحيثيت وآبرويش». (مسلم).

براى هيچ مسلمانى شرعا جايز نيست كه با برادر مسلمان بيش از سه روز قطع رابطه كند. زيرا رسول اكرم صلي الله و عليه وسلم فرمود: جايز نيست براى مسلمان اينكه بيش از سه روز با برادر مسلمانش قطع رابطه كند و به طورى كه موقع ملاقات و از يكديگر روى گردانند. واز ميان دو تن كه با هم قهر هستند و كسى بهتر است كه شروع به سلام كند وقطع رابطه خاتمه دهد. وفرمود: اى بندگان الله! برادروار زندگى كنيد. (متفق عليه).

براي مسلمان جايز نيست كه درباره مسلمانى ديگر نيرنگ وفريبكارى كند ودر صدد گول زدن او باشد و زيرا الله مى‏فرمايد: ( وَالَّذِينَ يُؤْذُونَ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ بِغَيْرِ مَا اكْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا 58 ) [الأحزاب: 58]

«آنانى كه بى جهت مردان وزنان با ايمان را مورد اذيت وآزار قرار مى‏دهند و بدون اینکه کاری انجام داده باشند مطمئنا مرتكب بهتان وگناه بزرگى شده‏اند» و ومى‏فرمايد: ( وَمَنْ يَكْسِبْ خَطِيئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ يَرْمِ بِهِ بَرِيئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتَانًا وَإِثْمًا مُبِينًا 112 ) [النساء: 112]

«هر كس گناه وخطائى را مرتكب شود وآنرا برگردن بی گناهی بيندازد و مطمنا او مرتكب خطا وگناه آشكارى شده است».

رسول اكرم صلي الله وعليه وسلم مى‏فرمايد: «هر كس عليه مسلمانى اسلحه بكشد وهر كس در پى فريب وخدعه مسلمانان باشد و از گروه ما مسلمانان نيست». (مسلم).

ومى‏فرمايد: «با هر كس كه داد وستد كردى بگو كه: خيانت روا نيست» (متفق علیه).

و مى‏فرمايد: «هر كس عهده‏دار امور ملتى شود ودر حالى بميرد كه ملتش را فريب مى‏دهد و الله بهشت را برايش حرام كرده است». (متفق علیه).

و مى‏فرمايد: «هر كس همسر يا مستخدم كسى را فاسد كند وفريب دهد و از گروه ماه مسلمانان نيست».

بر انسان مسلمان جايز نيست كه با مسلمان ديگر فريبكارى كند و يا او را تكذيب نمايد ويا در پرداخت قرض‏هايش تاخير كند. زيرا الله مى‏فرمايد) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا أَوْفُوا ) [المائدة: 1]

«اى مؤمنان نسبت به معاملات وعهد وپيمان خودپاى بند باشيد» و ومى‏فرمايد: ( وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُوا) [البقرة: 177]

«بندگان خوب كسانى هستند كه نسبت به عهد وپيمان‏هاى خود تعهد دارند ووفاء به عهد مى‏كنند» و ومى‏فرمايد: ( وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا34 ) [الإسراء: 34]«به عهدهاى‏تان وفا كنيد و چون درباره آنها از شما سوال خواهد شد». ورسول اكرم صلي الله و عليه وسلم مى‏فرمايد:

«أَرْبَعٌ مَنْ كُنَّ فِيهِ كَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا و وَمَنْ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ كَانَتْ فِيهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى يَدَعَهَا: إِذَا اؤْتُمِنَ خَانَ و وَإِذَا حَدَّثَ كَذَبَ و وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ و وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ»

«چهار خصلت هستند و هر كس يكى از اين خصلت‏ها را داشته باشد و منافق خالص است و مادام كه آن را ترك نكرده باشد. آن چهار خصلت بشرح زير هستند: 1- خيانت در امانت 2- دروغ در گفتار 3- خلاف وعده نمودن 4- اينكه در خصومت متوسل به بدزبانى ودشنام شود». (متفق عليه).

انسان مسلمان بايد از لغزش‏هاى مسلمان ديگر صرف نظر كند وعيوب او را پنهان نمايد ودر صدد كشف اسرار وى بر نيايد و زيرا الله متعال مى‏فرمايد:

( فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ 13 ) [المائدة: 13]

«عفو كن واز آنان در گذر بفرما و همانا الله نيكوكاران را مى‏پسندد» و ومى‏فرمايد: ( فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ) [البقرة: 178] «هر كس از جانب برادر مسلمانش مورد عفو قرار گرفت و او بايد به خوبى حقش را دنبال كند وبدهكار نيز با حسن وخوبى و حق صاحب حق را بپردازد» و ومى‏فرمايد: ( فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ 40 ) [الشورى: 40]«هر كس‏ درگذرد وآشتى كند و پاداش او برعهده الله است». ومى‏فرمايد: ( وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا أَلَا تُحِبُّونَ أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ ) [النور: 22]

«عفو ودرگذر كنيد و آيا دوست نداريد كه‏ الله از گناهان شما بگذرد».

بر مسلمان واجب است كه برادر مسلمانش را در صورت نياز مساعدت كند ودر تامين نيازها ورفع مشكلات او در حد توان سعى وتلاش كند. زيرا الله عزوجل مى‏فرمايد: ( وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى [المائدة: 2]

« ودر بر (نیکی) وپرهيزگاري با يكديگر همكاري كنيد »

هرگاه مسلمانى بنام الله نزد مسلمانى ديگر پناهنده شود و بايد باو پناه داده شود و وهر گاه نام الله را واسطه كرد وچيزى خواست و به او داده شود. اگر مسلمانى در حق برادر مسلمانش احسان كند و جبران كرده شود وبراى او در عوض احسانش دعاى خير کند. زيرا در حديث آمده است: «هر كس بواسطه نام الله از شما پناه طلب كند و پناهش دهيد و هر كس بواسطه نام الله از شما چيزى بخواهد و باو جواب رد ندهيد و هر كس شما را دعوت كند و بپذيريد و هر كس در حق شما معروفى را انجام دهد جبرانش كنيد و اگر چيزى نداشتيد كه احسان او را جبران كنيد و در حق او دعاى خير كنيد تا شما اطمينان پيدا كنيد كه احسان او را جبران كرده‏ايد. (احمد و ابوداوود و نسائى وحاكم).

أقول قولي هذا و وأستغفر الله لي ولكم و فاستغفروه إنه هو الغفور الرحيم.

الحَمْدُ لِلهِِ رَبِّ العَالمِينْ و وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلىَ نَبِينّا مُحَمّدٍ و وَعَلى آلِهِ وَأصْحَابهِ وَمَنْ دَعَا بِدَعْوَتِهِ إلىَ يَوْمِ الدِّيْن.

أمّا بعد:

برادران وخواهران گرامی:

مسلمان معتقد است كه تمام اديان بجز دين اسلام باطل ومنسوخ هستند وپيروان اديان ديگر كافر وپيروان دين اسلام مسلمان وپيرو حق مى‏باشند و اين عقيده بر گرفته از آيات قرآن واحاديث رسول اكرم صلي الله و عليه وسلم مى‏باشد و الله مى‏فرمايد( إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ ) [آل عمران: 19]

«همانا دين حق نزد الله و اسلام است» و ومى‏فرمايد) وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآَخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ 85) [آل عمران: 85]

«هركس‏ دينى سواى اسلام را پيروى كند و هرگز از او پذيرفته نخواهد شد واو روز قيامت جزء زيانكاران خواهد بود» و ومى‏فرمايد:

( الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ) [المائدة: 3] «امروز دين شما را كامل نموده نعمتهاى خود را بر شما اتمام كردم ودين اسلام را براى شما برگزيدم».

آرى! بوسيله اين اخبار آسمانى وراستين الهى انسان مسلمان يقين دارد كه تمام اديان قبل از اسلام منسوخ شده‏اند ودين واقعى براى تمام بشر اسلام است و الله متعال دينى غير از اسلام از هيچ كس نمى‏پذيرد وشريعتى غير از آن را نمى‏پسندد. به كفر كافر راضى نمى‏شود وآنرا تائيد نمى‏كند و زيرارضايت به كفر و كفر است. بغض مسلمان نسبت به كافر بخاطر مبغوض بودن او نزد الله متعال است. مادام كه الله كافر را بخاطر كفرش مبغوض مى‏داند و مسلمان نيز با وى بغض مى‏ورزد. مسلمان با كافر مودت وپيمان دوستى ندارد و زيرا الله مى‏فرمايد:

( لَا يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ) [آل عمران: 28]

«مؤمنان و مؤمنان را گذاشته‏ باكفار پيمان دوستى بر قرار نكنند» و ومى‏فرمايد:

( لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآَخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آَبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ ) [المجادلة: 22] «نمى‏يابى قومى را كه مؤمن به الله وروز قيات باشند كه با دشمنان‏ الله ورسول مودت ودوستى كنند. ولو اينكه آنها پدارن و فرزندان و برادارن وخويشاوندان آنان باشند».

اگر كافر از اهل حرب نباشد و مسلمان درباره او عدالت وانصاف را بايد رعايت كند ودر نفع رسانى باو بخل نورزد. زيرا الله مى‏فرمايد: ( لَا يَنْهَاكُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِينَ لَمْ يُقَاتِلُوكُمْ فِي الدِّينِ وَلَمْ يُخْرِجُوكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَتُقْسِطُوا إِلَيْهِمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ 8 ) [الممتحنة: 8]

«الله از احسان ونيكى وانصاف در حق آن عده از كفار كه با شما مسلمانان نمى‏جنگند وشما را از خانه وكاشانه بيرون نمى‏كنند و منع نمى‏كند. همانا الله اهل انصاف را مى‏پسندد». اين آيه كريمه اقساط با كفار را كه عبارت است از عدل وانصاف مباح قرار داده وبجز كفار محارب و كسى ديگر را مستثنى نكرده است و درباره كفارى كه در حال جنگ با مسلمانان هستند كه در اصطلاح قرآن محارب گفته مى‏شوند و قوانين واحكام بخصوصى وجود دارد.

انسان مسلمان موظف است بر اساس قانون بشردوستانه با كفار رفتار نمايد يعنى اگر گرسنه شد به او غذا بدهد واگر تشنه بود به او آب دهد و اگر بيمار شود و او را مداوا كند و از موارد هلاكت او را نجات بخشد وبى‏دليل او را آزار نرساند. زيرا در حديث آمده است «اِرْحَمُوا مَنْ فِى الأَرْضِ يَرْحَمْكُم مَن فِى السَّماءِ» (طبرانى وحاكم). «بر اهل زمين‏ ترحم كنيد تا آنكه در آسمان است(الله) بر شما رحم كند». وآمده است: «فِى كُلِّ ذِىْ كَبَدٍ رَطْبَتُهُ أَجْر» «ترحم به هر موجود زنده موجب پاداش است». (احمد وابن ماجه).

همچنين مسلمان شرعا مجاز نيست كه به كافر غيرحربى كوچكترين آزارى برساند خواه آزار مالى باشد يا جانى وروحى. زيرا در حديث آمده است و الله مى‏فرمايد: «اى بندگان من و من هر گونه ظلم وستمي را بر خود حرام قرار داده‏ام وآن را ميان شما نيز حرام مى‏دانم و لذا بر يكديگر ستم نكنيد». (مسلم).

مسلمان بايد با سنن وشيوه‏هاى كفار مخالفت كند ودر امورى كه ضرورى نيستند از هرگونه مشابهت با آنان جدا خود دارى كند. مثلا اگر كافر ريش ومحاسن خود را تيغ مى‏زند و مسلمان بايد محاسنش را بگذارد و واگر كافر محاسن خود را رنگ نمى‏كند و مسلمان بايد از رنگ استفاده كند و در پوشيدن لباس نيز مسلمان بايد با شيوه‏هاى كفار مخالفت كند و زيرا رسول اكرم صلي الله و عليه وسلم مى‏فرمايد: «مَنْ تَشَبَّهَ بِقَوْمٍ فَهُوَ مِنْهُمْ» «هر كس مشابهت با قومى را اختيار كند از آنها محسوب‏ مى‏گردد» (متفق عليه).

ومى‏فرمايد: «با گذاشتن محاسن وكوتاه كردن سبيل‏ها و با كفار مخالفت كنيد». ومى‏فرمايد: «إِنَّ الْيَهُودَ وَالنَّصَارَى لا يَصْبُغُونَ و فَخَالِفُوهُمْ» يعنى يهود ونصارى لحيه ومحاسن خود را خضاب نمى‏زنند و شما مسلمانان در اين امر با آنان مخالفت كنيد» و يعنى محاسن وموهاى سر را حنا رنگ كنيد و واز رنگ سياه خالص بپرهيزيد و زيرا در حديث آمده است و رسول اكرم صلي الله و عليه وسلم فرمودند: «غَيِّرُوْا هَذَا (الشعرالأبيض) وَاجْتَنِبُوْا السِّوادَ» «رنگ موهاى سفيد را تغيير دهيد و واز رنگ سياه خالص بپرهيزيد».

عباد الله! صلوا وسلموا على من أمرتم بالصلاة والسلام عليه في قوله سبحانه: ) إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا 56 ) [الأحزاب: 56]

و اللهم فصلِّ وسلِّم على عبدك ورسولك محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين و والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين.

اللهم ارضَ عن الصحابة الأخيار و وآل البيت الأبرار و اللهم إنا نشهدك حب نبيك و وأهل بيت نبيك و وأصحاب نبيك و ومن سار على نهج نبيك صلى الله عليه وآله وسلم.

اللهم وفقنا لِمَا تحب وترضى و اللهم انصر الإسلام والمسلمين و ودمر أعداءك أعداء الدين.

اللهم اغفر لنا ولآبائنا وأمهاتنا وجميع المسلمين الأحياء منهم والميتين و برحمتك يا أرحم الراحمين و اللهم آتِ نفوسنا تقوها وزكها أنت خير من زكاها و أنت وليها ومولاها و ربنا آتنا في الدنيا حسنة وفي الآخرة حسنة وقنا عذاب النار.

عباد الله! إن الله يأمر بالعدل والإحسان وإيتاء ذي القربى و وينهى عن الفحشاء والمنكر والبغي و يعظكم لعلكم تذكرون.