اثار همنشيني با نيكوكاران

إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره ونعوذ بالله من شرور أنفسنا وسيئات أعمالنا من يهده الله فهو المهتد ومن يضلل فلا هادى له وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له وأشهد أن محمدا عبده ورسوله .

ﭧ ﭨ ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ ( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ 102 ) [آل عمران: 102]

( يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَةٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالًا كَثِيرًا وَنِسَاءً وَاتَّقُوا اللَّهَ الَّذِي تَسَاءَلُونَ بِهِ وَالْأَرْحَامَ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلَيْكُمْ رَقِيبًا 1 ) [النساء: 1]

( يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا70 يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا 71 ) [الأحزاب:70 - 71]

أما بعد :

فأن أصدق الحديث كتاب الله وخير الهدى هدى محمد صلى الله عليه وسلم وشر الأمور محدثاتها وكل محدثة بدعة وكل بدعة ضلالة وكل ضلالة في النار .

دین مبین اسلام دینی است که با فطرت و سرشت بشری همخوانی دارد همان سرشتی که الله متعال خالق و آفریننده این بشر خاکی او را بر آن خلق نموده و خود نیز این دین را که برنامه زندگی اوست برای هدایتش فروفرستاده است.

ابوهریره رضی الله عنه از رسول گرامی اسلام صلى الله عليه وسلم در حدیثی که امام بخاری و امام مسلم بر صحت آن اتفاق دارند (متفق علیه) روایت می کند که ایشان فرمودند: كل مولود يولد علي الفطره فأبواه يهودانه أو ينصرانه أو يمجسانه.

ترجمه: هر نوزادی بر فطرت متولد می شود (اما ) پس از آن پدر و مادرش او را (یا) نصرانی (مسیحی) و (یا) یهودی و (یا) مجوس (زرتشتی) می گردانند.

بر اساس همین فطرت انسان موجودی اجتماعی خلق شده است و به تنهایی زندگی کردن را نمی پسندد بلکه همیشه سعی در همکاری و تعاون و همراهی با سایر همنوعان خود را دارد، به همین سبب دین مبین اسلام (که دین فطرت است) به این خواسته و نیاز انسان لبیک گفته و اکثر عبادات را جمعی مشروع دانسته است همانند نماز جماعت ، نماز جمعه ، نماز عید و استسقاء و حج و ...

آری دوستان این دین عظیم به این ندای فطرت انسان لبیک گفته و حتی در تشریع عبادتها نیز به آن توجه نموده است ، اما برای اینکه انسان بتواند در مسیر صحیح عبودیت پروردگار قرار گیرد او را به همنشینی و دوستی با انسانهای صالح و نیکوکار و جوامعی سالم امر نموده است.

برادران عزیز دین اسلام به این قضیه اهتمام ویژه ای داده است تا جایی که از این موضوع به عنوان « أوثق عرى الإسلام» یعنی "محکمترین دستگیره ایمان" یاد کرده است. در حدیثی رسول الله صلى الله عليه وسلم فرمودند: أوثق عرى الإيمان الموالاة في الله والمعاداة في الله ، والحب في الله والبغض في الله عز وجل ( رواه الطبراني وصححه الألباني) .

ترجمه : محکمترین دستگیره ایمان (یک مسلمان) دوستی او بخاطر الله و دشمنی او بخاطر الله ، و محبت و کینه (دوست نداشتن) در راه الله بلند مرتبه و بزرگوار است.

این سخن رسول الله صلى الله عليه وسلم به این معناست که ما مسلمانان موظفیم دوستی را برگزینیم که مومن و خدا شناس باشد و از دوستی و همنشینی با انسانهای گمراه و کافر و فاسق دوری گزینیم ، مگر برای مصلحت دعوت و هدایت آنها به سوی اسلام و ایمان.

خداوند متعال در سوره مبارکه مجادله می فرمایند: ( لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآَخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آَبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُولَئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ 22 ) [المجادلة: 22]

ترجمه: قومى را نمی يابى كه به الله و روز رستاخیز ايمان داشته باشند [و] كسانى را كه با الله و رسولش مخالفت كرده‏اند - هر چند پدرانشان يا پسرانشان يا برادرانشان يا عشيره آنان باشند- دوست بدارند ، الله در دل آنها ايمان را نوشته و آنها را با روحى از جانب خود تاييد كرده است و آنان را به بهشتهايى كه از زير [درختان] آن جويهايى روان است در مى‏آورد هميشه در آنجا جاودانند الله از ايشان خشنود و آنها از او خشنودند اينانند حزب الله ، آگاه باشید که همانا (تنها) حزب خداوندست كه رستگارانند.

و در آیه دیگری الله متعال ابراهیم خلیل الله را به عنوان الگو و نمونه برای ما معرفی می کند تا در دوستی و دوست یابی به وی اقتدا نماییم و از دوستی با دشمنان خدا دوری گزینیم آنجا که می فرماید:

( قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَآَءُ مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاءُ أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ إِلَّا قَوْلَ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَا أَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَإِلَيْكَ أَنَبْنَا وَإِلَيْكَ الْمَصِيرُ 4 ) [الممتحنة: 4]

ترجمه: قطعا براى شما در [پيروى از] ابراهيم و كسانى كه با اويند سرمشقى نيكوست آنگاه كه به قوم خود گفتند ما از شما و از آنچه به جاى خدا مى‏پرستيد بيزاريم به شما كفر مى‏ورزيم و ميان ما و شما دشمنى و كينه هميشگى پديدار شده تا وقتى كه فقط به خدا ايمان آوريد جز [در] سخن ابراهيم [كه] به پدرخود [گفت] حتما براى تو آمرزش خواهم خواست با آنكه در برابر خدا اختيار چيزى را براى تو ندارم اى پروردگار ما بر تو اعتماد كرديم و به سوى تو بازگشتيم و فرجام به سوى توست (۴)

الله متعال در آیه دیگر یاران باوفای رسول الله صلى الله عليه وسلم را چنین توصیف میکند :

( مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُم ) [الفتح: 29] ترجمه: محمد صلى الله عليه وسلم پيامبر خداست و كسانى كه با اويند بر كافران سختگير [و] با همديگر مهربانند.

برادران نمازگزار با توجه به این نصوص (آیات و احادیث) بر تمامی ما واجب است که دوست و همنشین نیکو را برگزینیم و از دوستی با انسانهای نادرست و بی ایمان دوری جوییم.

انسان عاقل همیشه از دوستی با نادانان و بدکاران پروا داشته و میداند که کردار سوء آنها در همنشینشان نیز تاثیر گذار خواهد بود . چنانچه شاعر می گوید:

همنشین تو از تو به باید تا تو را عقل و دانش افزاید

قرآن کریم داستان زیبایی را برای ما به تصویر میکشد که در زمان رسول الله

صلى الله عليه وسلم به وقوع پیوست و در این داستان تاثیر دوست سوء و نادان بخوبی آشکار می گردد.

ﭧ ﭨ ( وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا 27 يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا 28 لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا 29 ) [الفرقان:27 - 29]

ترجمه: و (روز قیامت) روزى است كه ستمكار دستهاى خود را مى‏گزد [و] مى‏گويد اى كاش با پيامبر راهى برمى‏گرفتم (۲۷) اى واى كاش فلانى را دوست [خود] نگرفته بودم (۲۸) او [بود كه] مرا به گمراهى كشانيد پس از آنكه قرآن به من رسيده بود و (حقیقت را دریافته بودم) شيطان همواره انسان را خوار میگرداند (۲۹)

و خداوند را به اسماء و صفات نيکش مسئلت مي کنم که همواره به ما حق را بصورت حق بنماياند تا از آن پيروي نموده، و باطل را بصورت باطل آشکار کند، تا از آن دوري کنيم. و از ما اشخاصي بسازد که هدايت شده و سبب هدايت ديگران گرديم. و از او جل وعلا خواهانيم که دلهاي مارا به نور علم و ايمان روشن گردانيده، و علم ما را وبالي بر گردنمان سازد. از او مي خواهيم که اعمال ما را خالصانه جهت وجه کريم خود و رضايش قرار داده و از اين امت نسلي بسازد که به احکام خداوند آگاه بوده و از حدود و قوانين او محافظت نموده و به اوامر خداوند پايدار باشند تا بتوانند هدايتگر بندگانش باشند.

أقول قولي هذا، وأستغفر الله لي ولكم، فاستغفروه إنه هو الغفور الرحيم.

الحمدلله القائل : «الأخلاء يومئذ بعضهم لبعض عدو إلا المتقين» و أصلي و أسلم على رسوله الكريم الذي قال : «المرء على دين خليله ، فلينظر أحدكم من يخالل» و على آله و صحبه أجمعين و من تبعهم بإحسان الى يوم الدين . أما بعد :

هیچ شکی در این نیست که همنشینی با انسانهای نیکوکار و مفید آثار و پیامدهای بسیار ارزشمندی را برای خود فرد و حتی برای جامعه در پی خواهد داشت زیرا با مجالست و همنشینی با نیکوکاران افراد جامعه از یکدیگر تاثیر مثبت پذیرفته و در پی آن جامعه به نیکی و نیکوکاری روی خواهد آورد و جامعه ای که به خیر و نیکی و تقوی روی آورد برکات الهی بر آن سرازیر خواهد شد همانگونه که الله متعال در این باره می فرماید:

ﭷ ﭸ ﭹ ﭺ ﭻ

( وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى آَمَنُوا وَاتَّقَوْا لَفَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَرَكَاتٍ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ) [الأعراف: 96]

ترجمه : و اگر مردم شهرها ايمان آورده و به تقوا گراييده بودند قطعا بركاتى از آسمان و زمين برايشان مى‏گشوديم.

همچنین اهل بهشت برین الهی همگی آنها از همنشینان نیک و انسانهای صالح و نیکوکار می باشند آنهایی که در دنیا راه خیر و نیکی را در پیش گرفته و با صالحان و نیکوکاران مجالست و همنشینی نمودند.

الله متعال در این باره می فرمایند: ( إِنَّ الَّذِينَ آَمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا 107 ) [الكهف: 107]

ترجمه: بى‏گمان كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند باغهاى فردوس جايگاه پذيرايى آنان است.

گذشتگان نیک ما سلف صالح این امت به خوبی این مهم را درک نموده و همانگونه که رسول الله _علیه الصلاه و السلام_ آنها را تربیت نموده بود بر اهمیت همنشینی با انسانهای صالح و نیک تاکید کرده و همواره بر آن مواظبت می نمودند.

"امام بخاری در کتاب صحیح خویش ذکر نموده اند که: (متن عربي حذف شد)

آخى النبي صلى الله عليه وسلم بين سلمان وأبي الدرداء فزار سلمان أبا الدرداء فرأى أم الدرداء متبذلة فقال ما شأنك قالت أخوك أبو الدرداء ليس له حاجة في الدنيا فجاء أبو الدرداء فصنع له طعاما فقال له كل فإني صائم قال ما أنا بآكل حتى تأكل فلما كان الليل ذهب أبو الدرداء يقوم فقال له نم فنام ثم ذهب يقوم فقال له نم فلما كان من آخر الليل قال سلمان قم الآن فصليا جميعا فقال له سلمان إن لربك عليك حقا وإن لنفسك عليك حقا ولأهلك عليك حقا فأعط كل ذي حق حقه فأتى النبي صلى الله عليه وسلم فذكر ذلك له فقال النبي صلى الله عليه وسلم صدق سلمان.

پیامبر اسلام بین سلمان فارسی و ابی الدرداء (پیمان) اخوت و برادری برقرار نمودند ، (روزی از روزها) سلمان به زیارت ابوالدرداء رفتند و ام درداء (همسر ابوالدرداء) را دیدند که لباسی بسیار کهنه پوشیده بود ، پس به او گفت : چرا اینگونه لباس پوشیده ای ؟ (ام درداء در جواب سلمان) فرمود: برادرت ابوالدرداء هیچ میل و حاجتی به دنیا (و مال و لذت دنیا) ندارد ، پس ( از آن ) ابوالدرداء آمد و غذایی را برای سلمان تهیه نموده و به وی گفت (بفرما) بخور زیرا من روزه هستم ، (سلمان به ابوالدرداء) گفت : (هرگز) نمی خورم تا اینکه تو نیز (با من) بخوری، هنگامی که شب شد و ابوالدرداء برای خواندن نماز شب میرفت به سلمان گفت که تو بخواب ، سلمان نیز خوابید اما ابوالدرداء راهی نماز خواندن شد ، سلمان خطاب به وی گفت اینک بخواب ، هنگامیکه به نهایت شب نزدیک می شدند سلمان به ابوالدرداء گفت : اینک برخیز تا نماز بخوانیم ، سپس هر دو با هم نماز شب را بر پانموده و پس از آن سلمان به ابوالدرداء گفت: یقینا پروردگار تو و نفس (جسم و جان تو) و اهل (و خانواده) تو ، (همه اینها) بر گردن تو حق دارند پس حق هر صاحب حقی را (به وجه احسن) ادا کن . پس از آن سلمان به نزد رسول الله علیه الصلاه و السلام آمده و واقعه را برای وی بازگو نمودند و رسول الله علیه الصلاه و السلام فرمودند: سلمان راست گفته است."

مومنان عزیز بنگرید چگونه صحابه و یاران پیامبر چگونه یکدیگر را به تقوی و نیکوکاری سفارش و تشویق مینمودند و چگونه حق رفاقت و دوستی را ادا می نمودند ، آری اینگونه است آثار همنشینی با نیکوکاران.

برادران عزیز در مقابل همنشینان و دوستان بد و ناشایست همیشه سبب انحراف و بدبختی رفیق و همراه وی در دنیا و چه بسا در آخرت می باشند. بهترین دلیل و شاهد برای این مدعا داستان مرگ ابوطالب می باشد که در کتاب صحیح امام بخاری ذکر شده است . وقتی که ابوطالب در حال جاندادن و سکرات الموت بود رسول الله _ علیه الصلاه و السلام _ به نزد وی رفت و به او گفت: عمو جان بگو لا اله الا الله تا بتوانم با این کلمه در نزد الله تو را شفاعت کنم و از آتش رهایی یابی. اما دوستان شر و ناباب ، ابوجهل و عبدالله ابن ابی امیه کنار سر وی نشسته بودند و در گوش وی زمزمه میکردند و میگفتند: آیا از دین و آیین عبدالمطلب روی گردان میشوی؟ تا اینکه ابوطالب با این حرف که او بر دین عبدالمطلب می باشد یعنی دین شرک و بت پرستی از این دنیا رفت.

آری دوستان گرامی این بود نمونه ای از تاثیر دوستان و همنشینان بد که از الله متعال خواهان و خواستاریم تمامی ما و خانواده ها و فرزندانمان را از دوستان ناباب و بی دین محفوظ بدارد و توفیق همراهی و همنشینی با صالحان و نیکوکاران را نصیب مان بگرداند تا در روز قیامت از رفاقت با آنها انگشت ندامت را به دهان نگیریم و از جمله زیانکاران نباشیم.

در نهایت یاد آور میشویم که تمامی ما مسئول فرزندان و زیردستان و خانواده خود هستیم و در روز قیامت در مورد یکایک آنها و همنشینان آنها بازخواست خواهیم شد پس هرگز در اهتمام به صلاح و شایستگی دوستان و همراهان فرزندان و زیردستان خود کوتاهی نکنیم.

عباد الله! صلوا وسلموا على من أمرتم بالصلاة والسلام عليه في قوله سبحانه: ) إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا 56 ) [الأحزاب: 56]

اللهم فصلِّ وسلِّم على عبدك ورسولك محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين، والتابعين لهم بإحسان إلى يوم الدين.

اللهم ارضَ عن الصحابة الأخيار، وآل البيت الأبرار، اللهم إنا نشهدك حب نبيك، وأهل بيت نبيك، وأصحاب نبيك، ومن سار على نهج نبيك صلى الله عليه وآله وسلم.

اللهم وفقنا لِمَا تحب وترضى، اللهم انصر الإسلام والمسلمين، ودمر أعداءك أعداء الدين.

اللهم اغفر لنا ولآبائنا وأمهاتنا وجميع المسلمين الأحياء منهم والميتين، برحمتك يا أرحم الراحمين، اللهم آتِ نفوسنا تقوها وزكها أنت خير من زكاها، أنت وليها ومولاها، ربنا آتنا في الدنيا حسنة وفي الآخرة حسنة وقنا عذاب النار.

عباد الله! إن الله يأمر بالعدل والإحسان وإيتاء ذي القربى، وينهى عن الفحشاء والمنكر والبغي، يعظكم لعلكم تذكرون.